Georges Nélis (Halle, 22 mei 1886 – Elsene, 2 maart 1929) was een Belgische luchtvaartpionier. Hij was de eerste Belgische militair met een militair vliegbrevet.
Tevens was hij oprichter en directeur van zowel Sabena, SNETA en SABCA en wordt daarom gezien als de “vader van de Belgische luchtvaart”.
Georges Nélis koos na zijn lagere school voor een militaire carrière. Tijdens de opleiding aan de militaire academy in 1904 wordt hij opgemerkt door Generaal Gerard Leman om zijn wetenschappelijke en wiskundig inzicht. Hij komt onder de hoede te staan van Leman, en raakt geïnteresseerd in de opkomende luchtvaart. Hij is de enige officier die kandidaat is om als piloot opgeleid te worden bij de Genie. Op 3 oktober 1910 wordt hij gepromoveerd tot 1e kandidaat aviateur. Dan beveelt Generaal Joseph Hellebaut de “Compagnie des Ouvriers et d’Aérostiers du Génie” tot het oprichten van een vliegschool en geeft deze opdracht tot de aankoop van een vliegtuig. Het vliegtuig – een Farman HF3 – wordt aangeschaft in Frankrijk waar Nélis les krijgt in de werking van het toestel en de motor. Eenmaal terug in België behaald hij op 21 december 1910 zijn brevet bij de vliegschool van Jules de Laminne. Hij wordt hierdoor de eerste Belgische piloot met een militair brevet. Begin 1911 wordt in Brasschaat het eerste militaire vliegveld van België opgericht.
Georges Nelis en Victor Boin in 1912
Bij aanvang van de Eerste Wereldoorlog wordt Nélis aangesteld als commandant van de Technische dienst en verantwoordelijk voor het onderhoud van de vliegtuigen. Het onderhoud werd verzorgd door het Antwerpse bedrijf Bollekens, die ook het merendeel van de vliegtuigen leverde voor de luchtmacht.
De Technische dienst, en eigenlijk de hele luchtmacht, hebben een tekort aan onderdelen en nieuwe vliegtuigen. Deze krijgen ze enkel bij de Fransen. Nélis besluit om enkele eigen vliegtuigen te bouwen, gebaseerd op de Farman’s. Samen met Lt.Mathieu Demonty en Bollekens bouwt hij zes vliegtuigen, GN1 tot GN6. Na de oorlog installeert Nélis en de Technische Dienst zich op het verlaten vliegveld te Evere. Op 15 januari 1919 publiceert hij zijn visie op de toekomst van de Belgische luchtvaart getiteld “L’expansion Belge par l’aviation” (De expansie van België door de lucht). Nélis voorziet een grote rol voor de burgerluchtvaart, een vooruitstrevende gedachte. Daarnaast was hij ook overtuigd dat de luchtmacht onafhankelijk moest zijn van buitenlandse leveringen.
de Farman-Nelis GN3 van Georges Nelis
De overtuiging van Nélis voor het vestigen van een onafhankelijke luchtvaart industrie lijdt in 1921 tot de oprichting van SABCA. Bij de oprichting is afgesproken dat elke vliegtuig order van de luchtmacht en van SABENA bij SABCA geproduceerd moet worden. Deze afspraak en de voorgeschiedenis van Nélis en Bollekens lijden tot de volgende kritiek. Met het afbreken van het contract met Bollekens zou veel gekwalificeerd personeel gedwongen zijn om hun kwaliteiten in het buitenland voort te zetten. SABCA was dan ook niet in staat om eigen ontwerpen te produceren die de concurrentie konden weerstaan. Het leger en SABENA moesten dus hun heil zoeken bij buitenlandse vliegtuigen. Ze waren echter weer wel verplicht om hun materieel af te nemen bij SABCA. Deze moest dus noodgedwongen licenties afkopen voor de buitenlandse vliegtuigen, die hierdoor veel duurder werden dan als men ze direct zou kopen bij de producent.
In 1924 wordt Nélis nog directeur van SOCTA en CAB, de eerste is een vliegmaatschappij speciaal voor het vervoer van duiven, de tweede is speciaal voor de luchtfotografie.
In 1928 wordt hij ziek, hij is dan nog maar 43. In maart 1929 overlijdt hij in Ixelles. Een jaar later krijgt hij een praalgraf op de begraafplaats van Evere.
begrafenis Georges Nelis
inhuldiging praalgraf door Victor Boin
Op 2 februari 2011 wordt het bronzen beeld op het praalgraf gestolen. In augustus wordt het beeld zwaar beschadigd teruggevonden en de daders opgepakt. Het zwaar beschadigde beeld wordt overgebracht naar het Kwartier Maj. Housiau in Peutie waar de Gentse kunstenaar Frank Liefooghe het grondig nakijkt en besluit dat het beeld eventueel nog kan hersteld worden.
beschadigde graf
beschadigde monument
In sept 2011 neemt Gen. Mandl contact op met Wings Of Memory en vraagt of wij een mogelijkheid zien het beeld te herstellen. Wings Of Memory lid Stefan Delannoit en kunstenaar Michel Clocquet, die beiden het monument voor de Belgische oorlogspiloot Mony Van Lierde maakten, besluiten na een grondige studie de herstelwerkzaamheden aan te vatten.
restauratie in volle gang
Op 2 mei werd het gerestaureerde beeld opnieuw op het graf van Georges Nelis geplaatst door de leden van Wings Of Memory, Michel Clocquet en Generaal (ret) Mandl.
Op 23 mei 2012 vond een korte plechtigheid plaats op het Kerkhof van Evere voor de inhuldiging van het gerestaureerde grafmonument van Georges Nelis. Naast afgevaardigden van Wings Of Memory en de Vieilles Tiges waren ook familieleden aanwezig van Nelis.
Toespraken werden gehouden door Generaal (ret) Mandl en Chris Van Heghe (Wings Of Memory). Ook waarnemend Chef van de Generale Staf, Lt generaal Van Caelenberge woonde de plechtigheid bij.
Alle aanwezigen waren het er over eens dat de restauratie prachtig geslaagd was, en bedankten Stefan Delannoit en Michel Clocquet voor hun fantastisch werk.
